Godina 264. pre Hrista. Rastuća tenzija između dve moćne imperije, Rima i Kartagine, oko prevlasti u oblasti Sredozemnog mora, a posebno oko ostrva Sicilija, dovela je do ratnog sukoba koji je sa prekidima trajao skoro 120 godina, u istoriji poznatog kao Punski ratovi. Prvi punski rat završio se 241. godine pre nove ere i bez obzira na svoju dužinu okončan je primirjem, pri čemu je Kartagina imala obavezu da isplati ratnu odštetu. Međutim, njen tadašnji vladar Hamilkar, nezadovoljan razvojem događaja, veoma brzo je oporavio državu i u kratkom roku osvojio skoro čitavu Španiju. Njegov sin Hanibal preuzima vlast 221. godine i, željan osvete, tri godine kasnije čini jedan od najvećih podviga u istoriji ratovanja: sa brojnom armijom na slonovima prelazi Alpe i napada Rim. Bio je to početak drugog punskog rata koji se na kraju ipak završio Hanibalovim porazom, ali samo zahvaljujući pribranosti nekolicine rimskih vojskovođa i sreći koja ih je pratila. Konačno, Treći punski rat, koji je okončan 146. godine p.n.e. totalnim uništenjem grada Kartagine (Rimljani su tada izvršili pravi genocid nad tamošnjim narodom), praktično je bio nepotreban, ali je predstavljao iskaljivanje besa najmoćnije svetske imperije nad zemljom koja joj je nekada bila trn u oku. Istorija je zabeležila legendarnu rečenicu rimskog senatora Katona – „Ceterum censeo, Carthaginem delendam esse” (Uzgred, mislim da Kartaginu treba zbrisati) – kojom je on završavao svaki govor u Senatu, bez obzira na temu, sve dok konačno nije doneta odluka o ulasku u rat.

Godina 1862. Francuski romansijer Gistav Flober (1821-1880), koji spada u najznačajnije predstavnike evropskog realizma („Gospođa Bovari” i „Sentimentalno vaspitanje”), 1862. objavio je svoje najneobičnije delo – roman „Salammbô” koji, spajajući istorijske činjenice, fikciju, pa čak i elemente fantastike, govori o događajima neposredno nakon završetka Prvog punskog rata, kada su plaćenici, koji su se borili na strani Kartagine, nezadovoljni svojim tretmanom, izvršili opsadu grada i skoro ga uništili. To je priča o tragičnoj ljubavi između sveštenice Salambo, Hamilkarove kćerke, i Matoa, jednog od lidera plaćeničke armije, koji su imali tu nesreću da svoju sudbinu povere nekadašnjem robu, spletkaru i prevarantu po imenu Spendius.

Godina 1980. Čuveni francuski strip-crtač Filip Druil 1966. godine objavio je prvu epizodu SF serije „Loan Sloan”, koja će mu doneti veliku popularnost u svetu. Tragajući za temama za svoju spejs-operu, Druil 1980. dolazi na ideju da Floberov „Salammbô” pretoči u strip, smeštajući likove i događaje na drugu planetu i prilagođavajući ih naučno-fantastičnom miljeu. Tako je nastala istoimena strip trilogija („Salammbô”, „Salammbô 2: Carthago” i „Salammbô 3: Matho”), koja se smatra jednim od najboljih dela ovog crtača.

Godina 2003. Kompjutersko izdanje „Salammba”, za koje je zaslužan tim koji je napravio Atlantis III, predstavlja paralelnu adaptaciju romana i stripa, pri čemu se scenario bazira na Floberovoj priči, uz neophodna skraćenja i izmene, a izgled i kompletna ikonografija na Druilovim crtežima, odnosno njegovom viđenju Kartagine. Sasvim je prirodno što je iz jednog tako neobičnog spoja nastala još neobičnija avantura u kojoj igrač preuzima ulogu okorelog negativca – roba Spendijusa, koji će zahvaljujući svojoj slatkorečivosti nahuškati čitavu armiju plaćenika (Gali, Numidijci, Etrurci itd.) da napadne Kartaginu, a onda se kao špijun uvući unutar zidina, ukrasti sveti veo, relikviju boginje Tanit, uništiti akvadukte za vodosnabdevanje i tako dovesti grad do kolapsa. Sama ideja da se kreira jedna ovakva igra, u kojoj antiheroj vodi glavnu reč, bila je hrabar potez, pogotovo posle relativnog neuspeha Atlantisa III, ali se ispostavilo da su autori ovog puta bili na visini zadatka, pre svega zahvaljujući odličnom literarnom predlošku.

S obzirom da je Salammbô nastao na temeljima Atlantisa III, tačnije njegovog „3D enginea”, logično je da između dve igre postoje velike sličnosti, kako po načinu izvođenja, tako i u vizuelnoj prezentaciji. Međutim, Salammbô je u manjoj meri orijentisan na logičke zagonetke, a daleko više ka klasičnom avanturizmu, sa mnoštvom upotrebljivih predmeta i brojnim dijalozima. Zbog prirode zapleta, veliki broj problema potrebno je rešiti u ograničenom vremenskom periodu, što avanturi neprestano podiže tenziju, ali ponekad ume i da smeta. Da stvar bude još interesantnija, u igru su uključeni i strateški elementi, i to u dva navrata, kada glavni junak biva prinuđen da na mapi bojnog polja rasporedi plaćeničku vojsku i povede je u bitku protiv Kartaginjana. Da bi igra što je moguće više podsećala na strip, Spendijusov dnevnik je predstavljen u obliku serije crteža koji se postepeno „otvaraju” kako radnja napreduje, čime se na kraju dobija jedna kompletna strip epizoda.

Velika je šteta što Salammbô predstavlja labudovu pesmu firme „Cryo” koja od nedavno više ne postoji, barem ne u obliku u kakvom je znamo poslednjih deset godina. Nažalost, u tome ima neke simbolike: kompanija koja je svoj pohod na tržište započela adaptacijom jednog književnog dela, Herbertove „Dine”, na isti način je i završava.

Slobodan MACEDONIĆ